رادیکال های آزاد چیست و راه های مقابله با آن کدام است؟

رادیکال های آزاد چیست ؟

رادیکال‌های آزاد مولکول‌هایی با پوسته الکترونی ناقص هستند که در همه جا، هوایی که تنفس می‌کنیم، در موادی که در اطراف ما هستند و در داخل بدن ما وجود دارند و می‌توانند با تخریب سلول‌های بدن و انتشار مواد سمی به بافت‌های اطراف خود خسارات جبران ناپذیری به بدن وارد می‌کنند.

به زبان ساده، رادیکال‌های آزاد یعنی مولکول یا اتم‌های ناپایداری که یک الکترون جفت نشده داشته باشند. رادیکال‌های آزاد در اثر شکستگی یک پیوند از یک مولکول پایدار ایجاد می‌شوند. همین ویژگی باعث افزایش واکنش‌های شیمیایی آنها می‌شود.
در انسان مهم‌ترین رادیکال آزاد اکسیژن است. مولکول اکسیژن در معرض تشعشعات مختلف، استرس، دودهای ناشی از استعمال دخانیات و … با گرفتن یک الکترون از دیگر مولکول‌ها، دست به کار تخریب دیگر مولکول‌ها، سلول‌ها و دی ان ای می‌شود.
حاصل فعالیت رادیکال‌های آزاد در بدن انواع سرطان، دیابت، نارسایی‌های قلبی، آسیب‌های مغزی، مشکلات عضلانی، پیری زودرس، آسیب‌های چشمی و در کل ضعف سیستم ایمنی بدن است.

منابع تولید رادیکال‌های آزاد در بدن

رادیکال‌های آزاد تنها از عوامل بیرونی مانند آلودگی هوا یا دود سیگار ناشی نمی‌شوند؛ بلکه بخشی از آن‌ها در داخل بدن ما و به‌صورت طبیعی در جریان فرآیندهای زیستی نیز تولید می‌شوند. بدن برای انجام فعالیت‌های متابولیکی، مصرف انرژی و مقابله با عوامل بیماری‌زا به تولید رادیکال‌های آزاد نیاز دارد. اما زمانی که این تولید بیش از حد شود و آنتی‌اکسیدان‌های کافی برای خنثی‌سازی آن‌ها وجود نداشته باشد، مشکل‌ساز می‌شود. در ادامه مهم‌ترین منابع درون‌زا و برون‌زای تولید رادیکال‌های آزاد را معرفی می‌کنیم:

💥 منابع درون‌زای (تولید داخل بدن):

• فرآیندهای متابولیک طبیعی: مثل تنفس سلولی در میتوکندری‌ها که اکسیژن مصرف می‌شود و مقداری از آن به رادیکال‌های آزاد تبدیل می‌گردد.

• التهاب مزمن: در پاسخ التهابی بدن، گلبول‌های سفید برای مقابله با عوامل مهاجم، رادیکال‌های آزاد تولید می‌کنند.

• ورزش‌های سنگین و بدون ریکاوری کافی: فعالیت‌های ورزشی شدید بدون زمان استراحت کافی می‌تواند تولید رادیکال‌های آزاد را افزایش دهد.

• پیری و فرسایش سلولی: با افزایش سن، توان بدن برای کنترل رادیکال‌های آزاد کاهش پیدا می‌کند.

رادیکال های آزاد مخرب چیست

🌫 منابع برون‌زا (عوامل محیطی):

• آلودگی هوا و سموم محیطی

• استفاده از مواد شیمیایی مانند آفت‌کش‌ها، شوینده‌ها و پلاستیک‌ها

• دود سیگار (فعّال یا غیرفعّال)

• مصرف الکل و مواد مخدر

• قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراءبنفش (UV) یا تشعشعات یون‌ساز

• غذاهای فرآوری‌شده، فست‌فودها و حاوی چربی‌های ترانس

• استرس روانی مداوم

 وقتی این عوامل هم‌زمان شوند، استرس اکسیداتیو در بدن بالا می‌رود و خطر آسیب به سلول‌ها و ابتلا به بیماری‌ها افزایش پیدا می‌کند.

رادیکال های آزاد مخرب چیست

رادیکال‌های آزاد چگونه به بدن آسیب می‌زنند؟

پیش از آن‌که وارد بحث آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد شویم، بد نیست یک بار دیگر مرور کنیم که رادیکال های آزاد چیست؟
رادیکال‌های آزاد مولکول‌ها یا اتم‌هایی ناپایدار هستند که یک یا چند الکترون جفت‌نشده دارند. این ویژگی باعث می‌شود تا به‌دنبال گرفتن الکترون از دیگر مولکول‌ها باشند تا به پایداری برسند. اما این روند، موجب زنجیره‌ای از واکنش‌های آسیب‌زا در بدن می‌شود.

وقتی یک رادیکال آزاد با مولکول سالم واکنش می‌دهد و از آن الکترون می‌گیرد، آن مولکول هم به یک رادیکال آزاد جدید تبدیل می‌شود. این فرآیند زنجیره‌ای ممکن است هزاران بار تکرار شود و در نهایت به آسیب گسترده به سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌های بدن بینجامد.

💣 مهم‌ترین آسیب‌هایی که رادیکال‌های آزاد می‌توانند ایجاد کنند:

• آسیب به DNA: که یکی از اصلی‌ترین دلایل جهش‌های ژنتیکی و در نهایت سرطان است.

• تخریب غشای سلولی: باعث نشت مواد درون سلول و مرگ سلولی می‌شود.

• تسریع فرآیند پیری: رادیکال‌های آزاد با کاهش عملکرد سلول‌ها، روند پیری را شتاب می‌بخشند و منجر به چین‌وچروک، خشکی پوست و کاهش انرژی می‌شوند.

• آسیب به مغز و اعصاب: چون مغز مصرف بالایی از اکسیژن دارد، بسیار در معرض آسیب اکسیداتیو قرار دارد. این موضوع با بیماری‌هایی مثل آلزایمر و پارکینسون مرتبط است.

• تضعیف سیستم ایمنی بدن: رادیکال‌های آزاد سلول‌های ایمنی را تخریب کرده و توان بدن در برابر ویروس‌ها، باکتری‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا را کاهش می‌دهند.

• نارسایی‌های قلبی و عروقی: از بین بردن پوشش داخلی رگ‌ها و اکسید کردن کلسترول بد (LDL) از جمله مهم‌ترین دلایل انسداد عروق هستند که منشأ آن رادیکال‌های آزاد است.

🎯 به زبان ساده، اگر از خود بپرسیم «رادیکال های آزاد چیست؟» می‌توانیم بگوییم: دشمنان ناپیدای بدن که اگر کنترل نشوند، زیرساخت سلامتی ما را هدف می‌گیرند.

چه چیزهایی سبب توسعه رادیکال های آزاد در بدن میشود؟

•     تماس با مواد شیمیایی مثل آفت ‎کش ‎ها و هوای آلوده
• سیگار
• الکل
• غذاهای آلوده و فست فود ها
• استرس

راه چاره چیست؟

برای مقابله با رادیکال های آزاد و مبارزه با آن باید از محصولاتی استفاده کرد که دارای آنتی اکسیدان باشد.

• آنتی اکسیدان ها از بدن در برابر رادیکال های آزاد محافظت میکند.
• آنتی اکسیدان ها مواد مغذی در غذاها هستند که می توانند از تخریب بدن جلوگیری کنند؛ در واقع آنتی اکسیدان ها باعث خنثی کردن رادیکال های آزاد می گردند.
• آنتی اکسیدان ها باعث افزایش قدرت سیستم ایمنی می گردند و در نتیجه میزان عفونت را در بدن کم می کنند. استرس، سیگار کشیدن و آفتاب سوختگی باعث کاهش اثر آنتی اکسیدان ها می گردد.

رادیکال های آزاد مخرب چیست

  آیا مصرف آنتی اکسیدان ها لازم هست؟

بله. شما در طول روز با مقدار زیادی استرس برخورد می کنید. اگر آنتی اکسیدان ها نباشد، بدن شما آسیب های جبران ناپذیری را دریافت خواهد کرد.

آنتی‌اکسیدان‌ها چگونه با رادیکال‌ های آزاد مبارزه می‌کنند؟

آنتی‌اکسیدان‌ها موادی هستند که می‌توانند از بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال های آزاد محافظت کنند. وقتی رادیکال‌های آزاد در بدن به‌وجود می‌آیند، به دنبال الکترون‌های جفت‌نشده می‌گردند تا به حالت پایدار برسند. این روند می‌تواند منجر به آسیب به سلول‌ها و بافت‌های بدن شود. اما آنتی‌اکسیدان‌ها با خواص شیمیایی خاص خود، توانایی خنثی‌سازی و «مهار» این رادیکال‌های آزاد را دارند.

⚡ چگونه آنتی‌اکسیدان‌ ها رادیکال‌ های آزاد را خنثی می‌کنند؟

آنتی‌اکسیدان‌ها به‌وسیله‌ی اهدای الکترون به رادیکال‌های آزاد، این مولکول‌های ناپایدار را به پایداری می‌رسانند، بدون این که خودشان به رادیکال آزاد تبدیل شوند. به این ترتیب، این فرآیند مانع از آسیب‌های گسترده به سلول‌ها و بافت‌ها می‌شود.

آنتی‌اکسیدان‌ها معمولاً در مواد غذایی گیاهی، میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شوند. این مواد نه‌تنها رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کنند، بلکه باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، جلوگیری از پیری زودرس و بهبود عملکرد بدن می‌شوند

سبزیجات حاوی آنتی اکسیدان

چه موادی دارای ترکیبات آنتی اکسیدانی هست؟

• ویتامین A و کاروتنوئید ها: هویج، کدو، بروکلی، سیب زمینی شیرین، گوجه فرنگی، هلو، زردآلو، کلم و طالبی

• ویتامین C: مرکبات، فلفل سبز، بروکلی، سبزیجات برگ سبز، توت فرنگی و گوجه فرنگی

• ویتامین E: آجیل، دانه ها، غلات کامل و با سبوس، سبزیجات برگ سبز، روغن سبزیجات و روغن زیتون

• سلنیوم: ماهی، گوشت قرمز، تخم مرغ، حبوبات، مرغ و سیر

• فیتوکمیکال  ها: شامل: سویا، انگور بنفش، انار، قره قات، چای

• لیکوپن ها: لیکوپن ها گوجه فرنگی و فراورده های آن، انگور صورتی و هندوانه

• لوتئین ها: شامل: سبزیجات برگ سبز از قبیل: کلم، بروکلی، کیوی، کدو و اسفناج

• لیگنان ها:شامل: دانه بذرک، دانه جو، چاودار

• کاتشین ها: چای سبز، هسته انگور

از چه مکملی میتوان به عنوان منبع غنی آنتی اکسیدان استفاده کرد؟

فروشگاه اینترنتی درمانگیاه کپسول روگرین قائم دارو را به عنوان یک منبع غنی آنتی اکسیدان به شما معرفی میکند. کپسول روگرین حاوی عصاره چای سبز و هسته انگور است که چندین برابر از منابع ویتامین ث دارای خواص آنتی اکسیدانی هست.

برای خرید کپسول روگرین روی لینک زیر کلیک کنید:

خرید کپسول روگرین